Σταύλος ο ναός

Λόγια πολλά δεν έχουμε. Τα είπε όλα πρώτος. Και πριν σας εξηγήσουμε τι θέλουμε εδώ πέρα, ποίοι είμαστε μείς και τι αναζητούμε θα αφήσουμε τον ποιητή να σας τα πει μονάχος

Γύριζε, μὴ σταθής ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη,
ὁ ψεύτης εἴδωλο εἶν᾿ ἐδώ, το προσκυνά ἡ πλεμπάγια,
ἡ Ἀλήθεια τόπο νὰ σταθή μιά σπιθαμὴ δὲ θἄβρῃ
Ἀλάργα. Μόρα της ψυχής της χώρας τὰ μουράγια.

 

Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι, στη λάσπη.
Σταύλος ο ναός και μπουντρούμι το σπίτι.

Περίγελα και παλιάτσοι

Περνόντας ο περαστικός, για να κόψει δρόμο, ή να αποφύγει το βουητό της κεντρικής οδού, από το μικρό στενάκι της Περιάνδρου στην εντοιχισμένη πλάκα του υπέρθυρου «Στο σπίτι αυτό πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου 1943 ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς». Κάποιες φορές, δεν είναι περαστικός, αλλά τουρίστας, όχι από αυτούς τους πολλούς που ψάχνουν το happy hour σε μια παραλία, για να πιούν περισσότερο με λιγότερα λεφτά, αλλά από τους άλλους, αυτούς που διασώζουν την τιμή των ταξιδιωτών, πριν μετατραπούν σε τουρίστες. Και πίσω από την πινακίδα, πίσω από τα σάπια κάγκελα της πόρτας, σωροί από σκουπίδια, αποφάγια απομεινάρια χρήσης πρέζας. Κόκκαλα και παλιές κατεστραμμένες από καιρό ηλεκτρικές συσκευές. Το είδαμε με τα μάτια μας. Δεν περιμέναμε να το δούμε στις ειδήσεις. Αναρωτηθήκαμε: μα δεν βρέθηκε κανένα υπουργείο, κανένας έστω εθνικός ευεργέτης, να αναλάβει την αναπαλαίωση και τη συντήρηση του ιστορικού αυτού κτίσματος που είναι έτοιμο να καταρρεύσει!
«Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα!», απήγγειλε με πύρινη φωνή ο Σικελιανός κάποτε. Αυτή η Ελλάδα που στις μέρες μας, εις ένδειξη ευγνωμοσύνης έχει αφήσει ερείπιο το σπίτι του ποιητή στην οδό Περιάνδρου 5, στην Πλάκα.
Για να έχουν όμως αξία τα ερωτήματα, για να αποκτά κάποιο νόημα η αναζήτηση απαντήσεως, θα πρέπει να υπάρχει το χρονικό σημείο, στο οποίο αν δεν μας δοθεί από αλλού η απάντηση, θα πρέπει να την βρούμε μόνοι μας. Και καταλάβαμε. Όχι δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει ούτε υπουργείο, δεν υπάρχει ούτε εθνικός ευεργέτης, δεν υπάρχει τίποτε. Το μόνο που υπάρχει είναι ένα σκουριασμένο κακέκτυπο ντερβίσηδων και στέρφων μανδαρίνων. Και οι υπόλοιποι ραγιάδες, σκυφτοί για το χαράτσι, που τώρα με άλλο όνομα το παίρνουν κι ακόμη των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.
Και αυτό το σπίτι, στην Περιάνδρου 5, μια ζωντανή εικονογραφία αυτού του κράτους, αυτής της χώρας, αυτού του έθνους. Ο ιδιοκτήτης, το χει αφήσει, περιμένει να πέσει από μόνο του, για να φτιάξει ένα ακόμη μεγαθήριο, που θα ταιριάζει με της γειτονιάς τα τέρατα από τσιμέντο. Σάπιο. Περιμένει πότε θα έρθει το τέλος του.

Απὸ θαμποὺς ντερβίσηδες καὶ στέρφους μανταρίνους
κι από τους χαλκοπράσινους ἡ Πολιτεία πατιέται.
Χαρὰ στοὺς χασομέρηδες! Χαρὰ στοὺς αρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ὁ ρωμιὸς καὶ δασκαλοκρατιέται.

Δὲν ἔχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδὲ λεβέντες ἡ Όσσα,
ραγιάδες ἔχεις, μάννα γη, σκυφτοὺς γιὰ το χαράτσι,
κούφιοι καὶ ὀκνοὶ καταφρονοῦν τὴ θεία τραχιά σου γλώσσα,
τῶν Εὐρωπαίων περίγελα καὶ τῶν ἀρχαίων παλιάτσοι.

Η πόρνη η Ρωμιοσύνη

Πολύ μπορεί κανείς να θυμώσει με αυτήν την πολιτεία. Πολλά μπορεί να πει κατά της. Τα ίδια όμως μπορεί να πει και για τους υπηκόους της. Αυτούς που αδιάφορα περνούν κάθε μέρα μπροστά από το σπίτι αυτό, κοιτούν την πινακίδα, δεν είδα λίγους να την βγάζουν και φωτογραφία. Και συνεχίζουν τον δρόμο τους, να προλάβουν να πάνε σπίτι, να μην χάσουν την “προσωπική τους ώρα”. Λες και υπάρχει και άλλου είδους ώρα, ώρα που αφιερώνουν σε κάτι εκτός του εαυτού τους και του μικροκοσμού τους.
Περνούν το βλέπουν και το προσπερνούν, δηλώνοντας ίσως “αγανακτισμένοι”, αλλά συνεχίζοντας ως ... εχέφρονες πολίτες τον δρόμο τους, που τους οδηγεί στην ασφάλεια της μη ύπαρξης. Καταπνίγουν ίσως οι καλοπροαίρετοι τις σκέψεις τους, στην προσπάθειά τους να μην ξεχωρίσουν από τους υπόλοιπους, μην γίνουν τα μαύρα πρόβατα στην κοινωνία. Και προσθέτουν την δική τους αδιαφορία, την δική τους ντροπή, σε αυτή αυτών που έχουν τα οφφίκια και τα μεγάλα γραφεία.

Καὶ δημοκόποι Κλέωνες καὶ λογοκόποι Ζωίλοι,
καὶ Μαμμωνάδες βάρβαροι, καὶ χαύνοι λεβαντίνοι.
λύκοι, ὦ κοπάδια, οἱ πιστικοὶ καὶ ψωριασμένοι οἱ σκύλοι
κι οἱ χαροκόποι αδιάντροποι καὶ πόρνη ἡ Ρωμιοσύνη!

Ηχήστε σάλπιγγες

Κι όμως, δεν είναι όλα νεκρά, όπως συνειδητοποιήσαμε κοιτάζοντας μέσα μας. Όπως σε κάθε οργανισμό υπάρχουν αντισώματα, έτσι και σε εμάς, ίσως λόγω των τύψεων για την κατάντια μας, ίσως λόγω της οργής για το σημείο που έχουμε φτάσει, γεννήθηκε μια απόφαση. Να διορθώσουμε το λάθος. Να σηκώσουμε το κεφάλι και να μαζέψουμε το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη, κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι, από την λάσπη. Να τους χτίσουμε με ότι μέσα έχουμε, έναν μικρό ναό, αγιοποιημένο από τον δικό μας ιδρώτα και την δική μας αγωνία. Γι αυτό και πήραμε την απόφαση, να ξεπεράσουμε τα όρια. Και να δουλέψουμε όχι για κάτι δικό μας. Όχι για να χτίσουμε το δικό μας μέλλον, αλλά για να επανορθώσουμε μια αδικία. Την αδικία της ελληνικής πολιτείας έναντι ενός από τα λαμπρότερα παιδιά της.
“Ηχήστε σάλπιγγες” απήγγειλε ένας άλλος μεγάλος, μπροστά στο φέρετρο του Κώστα Παλάμα. Ήταν ο Άγγελος Σικελιανός, που άκουσε και μετέφερε το σάλπισμα των παιάνων. Τώρα λοιπόν ηχούν οι δικές μας σάλπιγγες. Μέσα στο μυαλό του καθενός από εμάς, ακούστηκε αυτή η σάλπιγγα, που μας ζήτησε να κάνουμε την δική μας υπέρβαση. Και την κάνουμε. Μέσα σε αυτό το σπίτι, που πέθανε ο Κωστής Παλαμάς, ελπίζουμε να βάλουμε ένα μικρό λιθαράκι για να αναγεννηθεί η σκέψη του. Να του αποδοθεί η πρέπουσα τιμή και προσοχή. Μακρυά από την “πολιτιστική βιομηχανία” που παράγει μαζικά “κουλτούρα” για τους καταναλωτές. Στην αυθεντικότητα του πνεύματος, του λόγου και γιατί όχι του σπαθιού.
Αυτό είναι το σημείο εκκινησής μας. Από εκεί ξεκινάμε. Και ελπίζουμε όχι να αναστήσουμε την .. μνήμη του Παλαμά. Δεν θα το ήθελε ούτε ο ίδιος. Θέλουμε να επανανακαλύψουμε τον λόγο του. Μέσα από οποιαδήποτε έκφανση μπορούμε. Και θέλουμε να επανασυστήσουμε τις δομές της ελληνικής κοινωνίας, που κατέστρεψε η σχέση πομπού – δέκτη, της πολιτιστικής πορείας των τελευταίων πενήντα ετών. Πού θα φτάσουμε; Δεν ξέρουμε. Σκοπεύουμε να κάνουμε τον γύρο του σημερινού πολιτισμού. Στοχεύουμε στις Ανατολικές Ινδίες. Και ξεκινάμε το ταξίδι μας, μια από αυτές τις ημέρες.
Για να ενώσουμε το παρελθόν με το μέλλον μας

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...
Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !

Επιτροπή Υπεράσπισης πολιτιστικού μέλλοντος